حفاظ ترافیکی وسیله‌ای است که در برخوردهای با زاویه نسبتاً کم مانع پرت شدن وسایل نقلیه منحرف شده به خارج راه یا به سمت دیگر (در راه‌های جدا شده) و برخورد آنها با موانع خطرآفرین حاشیه راه و یا وسایل نقلیه ترافیک مقابل می‌شود. نصب حفاظ به این معنی نیست که در تمامی برخوردها با شرایط مختلف (وزن، سرعت و زاویه برخورد وسیله نقلیه) بتواند به عنوان بازدارنده عمل کند، زیرا نمی‌توان انواع شرایط برخوردهای محتمل را در انتخاب حفاظ لحاظ کرد. حفاظ ترافیکی مناسب از وقوع تصادفات و جراحات ناشی از آن پیشگیری نمی‌کند بلکه پیامدهای ناشی از تصادف را کاهش می‌دهد.
طبقه‌بندی حفاظ‌های ایمنی راه
حفاظ‌های ایمنی (ترافیکی) بر اساس عوامل مختلفی تقسیم‌بندی می‌گردند که عبارتند از: 1-درجه سختی، 2-عمر خدمت‌دهی، 3-کاربرد و 4-جنس.
1-طبقه‌بندی بر اساس سختی
حفاظ‌ها بر اساس سختی به سه گروه تقسیم می‌شوند:
- الف- انعاف‌پذیر
- ب- نیمه صلب
- ج- صلب
حفاظ‌های ترافیکی انعطاف‌پذیر سختی کمتری نسبت به حفاظ نیمه صلب و صلب دارند. پارامتر سختی در میزان تغییر شکل جانبی حفاظ‌ها در هنگام برخورد تأثیرگذار است. هر اندازه صلبیت حفاظ بیشتر، میزان تغییر شکل جانبی آن کمتر می‌شود. میزان صلبیت به جنس،مشخصات و نحوه نصب حفاظ بستگی دارد.
2-طبقه‌بندی بر اساس عمر خدمت‌دهی
بر این اساس حفاظ‌ها به دو گروه کلی زیر تقسیم می‌شوند:
- الف- حفاظ‌های موقت
- ب- حفاظ‌های دائمی
الف-حفاظ‌های موقت:
این حفاظ‌ها همانطور که از نام آن مشخص است برای کاربردهای موقت که برخی از آنها در ذیل بیان شده، مورد استفاده قرار
می‌گیرند.
– هدایت موقت ترافیک در مناطق کارگاهی
– انجام عملیات اضطراری ترمیم و نگهداری علائم و تجهیزات ایمنی، روسازی و شانه
– جداسازی موقت مسیرهای ترافیکی یا بخشهایی از راه مانند پارکینگ، مسیر تردد عابرین پیاده، نوع خاصی از وسایل نقلیه
– تغییرات موقت در ظرفیت راه‌ها
– مسدود کردن موقت بخشهایی از راه
ب-حفاظ‌های دائمی:
اغلب حفاظ‌هایی که در راه‌ها جهت حفظ ایمنی کاربران راه و جلوگیری از افزایش خسارت ناشی از تصادفات در طول عمر خدمت‌دهی راه استفاده می‌شوند، از نوع حفاظ‌های دائمی هستند. حفاظ‌های فلزی و بتنی از مهم‌ترین انواع حفاظ‌های دائمی به شمار می‌روند.
3-طبقه‌بندی بر اساس کاربرد
به طور کلی حفاظ‌ها را بر اساس موقعیت استفاده از آنها، می‌توان به سه گروه طبقه‌بندی کرد:
- الف- حفاظ‌های طولی: شامل حفاظ‌های طولی کناری و حفاظ‌های طولی میانی
- ب- حفاظ‌های عرضی
- ج- نرده پل
الف-حفاظ‌های طولی:
حفاظ‌های طولی کناری: این حفاظ‌ها در حاشیه سمت راست راه و در راستای حرکت وسایل نقلیه برای محافظت از برخورد وسیله نقلیه منحرف شده از مسیر با موانع ثابت کنار راه یا جلوگیری از سقوط وسیله نقلیه به پرتگاه یا ورود به شیب بحرانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر جا استفاده از حفاظ‌های کناری ضروری باشد، باید در دورترین نقطه ممکن از لبه سواره‌رو نصب شوند تا احتمال برخورد وسایل نقلیه با آنها به حداقل برسد. موارد بسیار زیادی از طراحی و یا نگهداری نامناسب حفاظ‌ها وجود دارند که باعث بروز تصادفات مرگبار شده‌اند. همین امر نشان می‌دهد که فقط سپر کردن یک مانع با حفاظ، هدف نیست و باید با یک سیستم نظارتی قوی، طراحی و انتخاب مناسب، اجرای صحیح و نگهداری به موقع حفاظ‌ها را کنترل کرد.
حفاظ‌های طولی میانی: این حفاظ در حاشیه سمت چپ راه (میانه) و در راستای حرکت وسایل نقلیه برای جدا کردن ترافیک رفت و برگشت در آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها و بعضی از راه‌های اصلی درجه یک و دو استفاده می‌شود. این حفاظ‌ها برای جلوگیری از عبور وسیله نقلیه از میانه و روبرو شدن آن با ترافیک جهت مقابل نصب می‌شوند.
ب-حفاظ‌های عرضی:
این حفاظ‌ها همانطور که از عنوان آن مشخص است در جهت عمود بر راستای حرکت وسایل نقلیه قرار می‌گیرند و برای موارد خاص کاربرد دارند. یکی از مهم‌ترین انواع حفاظ‌های عرضی، حفاظ توری مهاری است. این حفاظ یک نوع سیستم مهارکننده است که وسایل نقلیه را با حداقل خسارت متوقف می‌کند. حفاظ توری بر اساس ابعاد و سرعت وسایل نقلیه طراحی و اجرا می‌شود. این سیستم بر اساس شکل، گذرگاه‌های ریلی، پل‌های متحرک و T عرض راه در مناطق کارگاهی، خروجی‌های اضطراری، بازشدگی‌های میانه، تقاطع‌های راه‌های مسدود شده استفاده می‌شوند.
ج-نرده پل:
نرده پل برای جلوگیری از سقوط وسایل نقلیه از لبه پل یا آبرو به کار گرفته می‌شود. بیشتر نرده پل‌ها بخشی از سازه پل محسوب شده و با حفاظ‌های کناری راه‌ها فرق دارند و به نحوی طراحی می‌شوند که در اثر ضربه وارده از طرف وسیله نقلیه منحرف شده، انعطافی نداشته باشند.
3-طبقه‌بندی بر اساس جنس
حفاظ‌های ایمنی را از لحاظ جنس می‌توان در چهار گروه دسته‌بندی کرد:
- الف- حفاظ‌های فلزی (ورقه‌ای و کابلی)
- ب- بتنی
- ج- پلاستیکی
- د- ترکیبی
که در این میان بیشترین کاربرد را انواع فلزی و بتنی دارند.
الف-حفاظ‌های فلزی:
حفاظ‌های فلزی معمولا از دو قسمت اصلی پایه و نرده تشکیل می‌شوند. پایه‌ها از جنس فولاد نرم و عموماً با مقطع ناودانی یا I ساخته می‌شوند. حفاظ‌های فلزی از نظر نوع نرده به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند. پر استفاده‌ترین آنها نوع سپری است که شامل ورق فولادی خم‌خورده است. این حفاظ با توجه به مشخصات و فاصله پایه‌ها می‌تواند انعطاف‌پذیر یا نیمه‌صلب باشد. گروه دیگر، حفاظ‌هایی از جنس کابل فولادی و موسوم به حفاظ کابلی است که از گروه حفاظ‌های انعطاف‌پذیر می‌باشند.
ب-حفاظ‌های بتنی:
حفاظ‌های بتنی، سیستم صلب محسوب شده و در اثر ضربه تغییر شکل نمی‌دهند. بلکه انرژی در برخورد با زوایای کم، توسط سیستم تعلیق وسیله نقلیه و در برخورد با زوایای بزرگتر توسط جابجا شدن و له شدن بدنه فلزی وسیله نقلیه، مستهلک می‌شود. نحوه اتصال حفاظ‌ها به یکدیگر جهت اطمینان از صلبیت آنها بسیار مهم است. این حفاظ هزینه نگهداری کمی داشته و تعمیر و نگهداری آن به گونه‌ای است که در هنگام انجام این فعالیت‌ها توسط عوامل راهداری، تردد وسایل نقلیه مختل نمی‌شود.
از این نوع حفاظ برای تفکیک مسیرهای رفت و برگشت در راه‌های با ترافیک زیاد و در شرایطی که عرض کافی برای میانه وجود ندارد و همچنین برای جلوگیری از پرت شدن وسایل نقلیه به خارج راه در شرایط پرتگاهی استفاده می‌شود.
ج-حفاظ‌های پلاستیکی:
این حفاظ‌ها معمولاً از جنس پلی‌اتیلن و به روش‌های متفاوت در ابعاد و رنگ‌های متنوع ساخته شده و به هم متصل می‌شوند. برای افزایش وزن و کارایی بهتر، داخل آنها با آب یا ماسه پر می‌شود.
انعطاف‌پذیری این حفاظ‌ها در برخورد وسیله نقلیه، وزن بسیار پایین، جابجایی، نصب، تعویض و قابلیت ترییم آسان و سریع و داشتن انواع رنگ‌های متنوع که می‌تواند باعث زیبایی، جلوگیری از خسته شدن چشم راننده و نیز هشداردهی به رانندگان شود، از مزایای این حفاظ است.
ب-حفاظ‌های ترکیبی:
منظور از حفاظ‌های ترکیبی، حفاظ‌هایی هستند که بخش‌های مختلف آنها از جنس‌های مختلف ساخته شده‌اند.
منبع :
آیین نامه ایمنی راه ها – ضابطه شماره 4-267
شرکت تدبیر تردد راه با بکارگیری ماشین‌آلات پیشرفنه و کارگاه‌های مجهز در زمینه ساخت و نصب انواع حفاظ‌های ترافیکی، آماده ارائه خدمت به هموطنان گرامی می باشد.
از اعتماد شما سپاسگزاریم.
